[Rest in Peace นะครับ 🙏] Charlie Munger ศึกษามนุษย์ 🧠 อย่างถ้องแท้ตลอดชีวิตเขา และ นี้คือข้อคิดด้านจิตวิทยา 2️⃣5️⃣ ข้อ 🤯 ที่คุณต้องรู้!!
1️⃣ #Reward & #Punishment
การให้รางวัล & ลงโทษ… คนเราถูกขับเคลื่อน ทั้งภายนอก & ภายในจิตใต้สำนึก… สิ่งจูงใจ/ผลตอบแทน นั้นเหมาะสมไหม? ถ้าสิ่งจูงใจ/ผลตอบแทนเหมาะสมเพียงพอ เราควรที่จะเริ่มทำ “ผิด” แล้วหรือยัง?
อย่าลืมคิดว่า พลังแห่งผลตอบแทน อาจเริ่มทำให้ คนดี กลายเป็น คนเลว ได้
2️⃣ #Liking & #Loving
ความชอบ & ความรัก… คนเรามักตัดสินคนที่เราชอบ และยอมมองข้ามความผิดของเขาได้ ถ้าเราชอบเพียงพอ
เมื่อคุณชอบใครคนหนึ่งแล้ว อย่าลืมว่าจิตใต้สำนึกคุณ กำลังโอนเอียงไป อาจจะว่า คนนั้นสวยกว่าปกติ? หล่อกว่าปกติ? แล้วให้อภัยผิดให้ง่ายขึ้น?
3️⃣ #Disliking & #Hating
ความเกลียดชัง… ในทางกลับกัน เราก็อาจมองข้ามความเท็จจริงเพื่อกล่าวหาคน (ที่อาจไม่ผิดตามความจริง)
คนเราจะใช้ความเห็นส่วนบุคคลเพื่อนำมาประเมินค่า ว่าคุณจะชอบ/เกลียด คนหนึ่ง/สิ่งของนั้นๆ
ลองพิจารณาด้วยเหตุผล ไม่ใช่ อารมณ์ในการตัดสินใจ
4️⃣ #Doubt & #Avoidance
ความสงสัย & การหลีกเลี่ยง… คนเรามักตัดสินใจเร็วด่วนเกินไป ในภาวะที่โดนกดดัน เพราะ พวกเราโดนกดให้นำความสงสัยออก ซึ่งพาไปสู่ การตัดสินใจที่แย่
เมื่ออยู่ภาวะเครียด/กดดัน ลองดู… ที่จะขอเลื่อนการตัดสินใจออกมา ให้มีเวลาในการคิดไตร่ตรอง นำ facts มารวบรวมให้ข้อมูลเพียงพอ ก่อนที่จะ ตัดสินใจ ออกไป
5️⃣ #Inconsistency & #Avoidance
ความไม่สม่ำเสมอ & การหลีกเลี่ยง… คนเราชอบความสม่ำเสมอ ในสิ่งที่เราทำ เราพูด เราเป็น…
คนเราชอบที่จะสำรองพลังงาน(ในการคิด&ตัดสินใจ) ถ้าเราจะต้อง “เปลี่ยน” นิสัย อาจนำพามาความ ในการตัดสินใจที่ย่ำแย่… ยิ่งต้องเปลี่ยนมาก แปลว่า การตัดสินใจอาจพามาด้วย ความผิดพลาด ที่สูงขึ้นตามลำดับ
6️⃣ #Curiosity
ความขี้สงสัย… มนุษย์นับว่าเป็นสัตว์ที่ขี้สงสัยที่สุดในโลกแล้ว ก็ว่าได้... ถ้าคนเราขาดความขี้สงสัยในสายเลือดไป ทุกวันนี้ เราคงไม่ได้เห็น วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี ที่ล้ำหน้า อยู่ทุกวันนี้
ตามจริงแล้ว ก่อนเรื่องสิ่งจูงใจ/ผลตอบแทน ที่เรากล้าสร้าง นวัตกรรมใหม่… มนุษย์เมื่อก่อนถูกขับเคลื่อนด้วยความ “ขี้สงสัย”
7️⃣ #Kantian #Fairness
แนวคิดของคานท์ ด้านหลักความเท่าเทียมกัน… มนุษย์เรียกร้อง ใฝ่หา ความเท่าเทียมกัน ในโลก
ลืมไปเถอะครับ ความเท่าเทียมกันในโลกนี้ มันไม่มีอยู่จริง สิ่งที่คุณทำได้คือ ปรับตัวให้เข้ากับภาวะ ที่เกิดขึ้น
สิ่งแย่ๆ มันจะเกิดขึ้นกับคนดี และ สิ่งดีๆ มันจะขึ้นเกิดกับคนเลว… อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้… นี้คือโลกแห่งความจริงครับ
8️⃣ #Jealousy & #Envy
ความหึงหวง & ความอิจฉา… คนเราไม่ชอบเวลาที่ทำให้ตนเองรู้สึกแย่กว่า ทำให้รู้สึกมีปมด้อย
ความหึงหวง ก่อให้เกิดความคิดภายในหัว หรือ ความอิจฉา ก่อเกิดให้เกิดอย่าง รักสามเศร้า
ความจริงแล้ว โลกไม่ได้ถูกขับเคลื่อนด้วยความโลภ.. แต่จริงๆแล้ว ถูกขับเคลื่อนด้วยความอิจฉา ตั้งหาก - Warren Buffett
คนเราแสวงหาสิ่งที่เรามีได้คนเดียวแล้ว คนอื่นไม่มี ถ้าทุกๆคนมีเหมือนกันหมด มันก็ไม่เกิดความอิจฉา เกิดขึ้น
9️⃣ #Reciprocation
การตอบแทน… เกิดจากการที่เราเห็นการกระทำจากคนอื่นทำให้เรา
มันเป็น วัฒนธรรม & สังคม ที่เราบอกกล่าวกันว่า “ถ้าคุณควรปฏิบัติต่อผู้อื่นเหมือนที่ตนอยากได้รับการปฏิบัติ”
แสดงว่าคุณทำการกระทำนั้นไป เพื่อหวังผลตอบแทน (ในอนาคต) ใช่ไหม?
1️⃣0️⃣ #Influence - from - Mere - #Association
อิทธิพลจากคนที่คบค้าสมาคมด้วย… คนเรามักจะคุ้นเคยกับ คนที่คบค้าสมาคมด้วยกันจากประสบการณ์ที่ผ่านมา
ลองปฏิบัติตาม facts มากกว่า ความคุ้นเคยกับคนเก่าแก่ ดู… เพราะเวลาเปลี่ยน คนเปลี่ยน เช่นกัน
1️⃣1️⃣ Simple & #Pain - Avoiding #Psychological #Denial
ความเจ็บปวด การเลี่ยงการปฏิเสธทางจิตวิทยา… (แปลอย่าง งงๆ ครับ)
บางที คนเรายอมบิดเบือนข้อเท็จจริง เพื่อความสบายใจทางจิตใจของเราเอง
ลองยอมรับความแท้จริง และ ลองกล้าที่จะเจอกับปัญหาที่เกิดขึ้นแล้ว… ก่อนที่มันจะบานปลายไปเป็น ปัญหาที่ใหญ่จริงๆ
1️⃣2️⃣ #Excessive #SelfRegard
การคิดเข้าข้างตนเองมากเกินไป… คนเรามันจะให้ค่าตนเองสูงส่งเกิดความจริง
ความอ่อนน้อมถ่อมตน นั้น สำคัญมาก ที่จะบอกว่า คุณเรารู้อะไรและไม่รู้อะไร
ความอ่อนน้อมถ่อมตน ทำให้คนรอบข้าง กล้าที่จะบอกความจริงกับคุณ ว่าคุณไปทางผิดหรือเปล่า? ลองพิจารณาใหม่ ดีๆ
1️⃣3️⃣ #Overoptimism
การมองในแง่ดีเกินไป… คนเรามักจะ มองแต่ข้อดีที่น่าจะเกิดขึ้น มากกว่า ข้อเสียที่น่าจะตามมา
การมองในแง่ดี เป็นสิ่งที่ดี เพราะมันเป็นกำลังใจสำคัญให้ คนเราขับเคลื่อนต่อไปหาเป้าหมายของเรา แต่… อย่าลืมความพอดี
วางแผนสำรอง และ มองข้อผิดพลาด ที่น่าจะเกิดขึ้นด้วย
1️⃣4️⃣ #Deprival - Super Reaction
ถ้าการมี เสรีภาพ/ฐานะ/ตำแหน่ง/เกียติยศ/เงินทอง ที่เราเคยมี มันหายไป… เรามักจะคิดในด้านลบมากเกินไป
การที่เรามีสิ่งแล้ว มันหายไป คนเราเจ็บปวดมากกว่า ตอนที่เรายังไม่เคยมี มีก่อน
อย่าคิดในด้านลบ จนทำให้การตัดสินใจ (ที่ดี) ของคุณในอนาคต มันหายไป!
1️⃣5️⃣ #SocialProof
ในโลกของความไม่แน่นอน เรามักมองเพื่อน มนุษย์อื่น… เขาทำอะไรกันอยู่นะ? เขาคิดยังไงนะ? ทำไมเขาทำการกระทำนี้นะ?
คนเราต้องการที่ ‘fit’ ในสังคมที่เหมือนๆ กัน… อย่าลืมที่จะมองว่า สังคม… ไปในทิศทางที่ผิด หรือเปล่า?
1️⃣6️⃣ #Contrast - Misreaction
การเปรียบเทียบ… มนุษย์เรา เห็น & รับรู้ คุณค่าของสิ่งของ 2 สิ่ง แตกต่างกัน… บางคนให้คุณค่ามากกว่า บางคนให้คุณค่าน้อยกว่า
ลองเปรียบเทียบ สินค้า ด้วยคุณประโยชน์ ในหลายๆ แง่มุม
1️⃣7️⃣ #Stress - Influence
ความเครียด(ความกดดัน)… เป็นสิ่งที่ดีในจุดหนึ่ง แต่ในเฉพาะที่พอดี
ความกดดันเบาๆ ทำให้เราออกจากจุด Comfort zone เช่น ต้องตั้งใจสอบมากกว่าปกติให้ผ่านการเรียน หรือ ได้ A มา.. แต่ ความกดดันหนักหน่วง อาจก่อให้เกิดความเครียดสะสม มากกว่าเกินความจำเป็น
1️⃣8️⃣ #Availability - Mis Weighing
คนเรามองจะ ใช้ฐานข้อมูลที่นึกออกในทันใด เมื่อเราจะต้องตัดสินใจ
การตัดสินใจ อาจควรคำนงในหลายๆแง่มุม การใช้สถิติที่ถูกต้องและเพียงพอ มากกว่า การใช้สัญชาตญาณ หรือ อารมณ์ในการตัดสินใจ
1️⃣9️⃣ #Use - It or #Lose - It
สกิลและความรู้ของคนเรา จะด้อยลงไปเรื่อยๆ ตามกาลเวลา ถ้าขาดนำมาใช้งานอยู่อย่างต่อเนื่อง
สกิลและความรู้ของคนเรา “ที่โครตชำนาญ” แล้ว จะด้อยลงไปเรื่อยๆ แต่ช้ากว่า ที่ไม่ชำนาญ
ถ้าคุณต้องการจะป้องกันไม่ให้ สกิลและความรู้ของคุณ หายไป ก็จงใช้งานมันบ่อยๆ!
2️⃣0️⃣ #Drug - Misinfluence
การติดสารเสพติด รวมถึงการใช้งานสารเสพติด มากเกินไป อาจก่อให้เกิดการปฏิเสธความจริง
เมื่อเสพสารแล้ว คนเรารับรู้ (เข้าข้างตนเอง) ว่าเราอยู่ในภาวะที่สภาพสมบูรณ์…
ถ้าคุณไม่เป็นหนึ่งในคนกลุ่มนี้… ก็อย่าลืมที่จะเลี่ยงคนกลุ่มนี้ด้วยเช่นกัน
2️⃣1️⃣ #Senescence - Misinfluence
ความชราภาพ… เกิดขึ้นกับทุกคน… เวลามีผลกระทบต่อความสามารถทางจิต อย่างยิ่ง
มันจะเกิดขึ้นกับทุกๆคน ไม่มีวิธีห้ามใดๆ
การชลอ ความสามารถทางจิต ได้คือ คนเราจะต้อง “ใช้สมองอย่างต่อเนื่อง” > “เรียนรู้ในทุกๆโอกาส”> & “ตั้งมั่นว่าคุณจะไม่หยุดเรียนรู้”
2️⃣2️⃣ #Authority - Misinfluence
อำนาจ… มนุษย์เราเชื่อมั่นใจผู้นำ และ ผู้มีอำนาจ… มากเกินไป
ผู้มีอำนาจ ไม่ได้เป็น ผู้กระทำถูก เสมอไป
Influencer ก็ไม่ได้จำเป็นว่าจะมี ความเห็นที่มีคุณค่า ทุกๆครั้ง
หัวหน้าของคุณ ก็ไม่ได้คิดได้ ในรูปแบบที่คุณคิด
ลองนำความคิดเห็น มาชนกับ “ตรรกะ” & “ความจริง” อยู่เสมอ อย่าแค่พิจารณาจากผู้มีอำนาจ
2️⃣3️⃣ #Twaddle
คำพูดหรือข้อเขียนที่ไร้สาระ… เกิดขึ้นเสมอจากคนเรา ไม่เชื่อก็ลองไถ social media ดูสิ บน IG / FB / Twitter และ เราก็พบว่า เวลา เป็นชั่วโมง ผ่านไปอย่างรวดเร็ว
จงให้คุณค่า “เวลา” ตนเอง เสมอ
จงสร้างระบบ ที่ป้องกัน ไม่ให้เราสูญเสียเวลา (และ พลังงาน) อันมีค่าของเรา ให้บรรลุเป้าหมายของตน
2️⃣4️⃣ #Reason - Respecting
คนเราจะให้คุณค่าแก่ เหตุผล ตามความน่าเชื่อถือ ของคน
แม้ว่าการอธิบายให้ เหตุผลที่ไม่ถูกต้อง อาจจะช่วยให้ คำขอร้องคุณง่ายขึ้น
ลองดูสิครับ… ถ้าคุณไปขอร้อง อะไรซักอย่าง ให้เติม “เพราะว่า … XXX” จะทำให้ คำขอร้องคุณ เกิดได้ง่ายขึ้น
2️⃣5️⃣ #Lollapalooza
ผลที่ตามมา มักเกิดขึ้นจาก อคติทางจิตใจ ที่คนเรามักคิดว่า “สิ่งนี้ละ น่าจะเกิดขึ้นแหละ”
อย่างเช่น การเราที่หลงเชื่อ หลงระเริง ในช่วงที่เราแห่เชียร์ ให้ทำอะไรซักอย่าง (ที่ถ้ากลับมาคิดทีหลัง มันโง่มากกก) เพราะ คนเราต้องการ Social Proof / FOMO / bias (อคติ) จากคนรอบข้าง ในเวลานั้นๆ
ขอขอบคุณข้อมูลจากคุณ: Alex Brogan
***
ยังไง ถ้าชอบบทความนี้ ผมขอฝากกด Like 👍กด Share ↗️ บทความนี้ และ ฝากติดดามเพจ 👉 EarthDeFIRE ด้วยนะครับ ^^ ✅
ขอบคุณครับ
#CharlieMunger #Munger #จิตวิทยา #ตัดสินใจ #psychology #mindset #mind
#EarthDeFIRE สรุป 29/11/2023